Гдз по башкирскому языку 3 класс давшина кинибаева садыкова
from web site
Решебник по башкирскому языку 4 класс
➡ Download: Гдз по башкирскому языку 3 класс давшина кинибаева садыкова
Тәбиғәтте һаҡлау тураһында һөйләшеүҙәр, текстар уҡыу. Темаға ҡараған башҡорт һүҙҙәрен дөрөҫ әйтеү күнекмәләрен камиллаштырыу, яңы һүҙҙәр менән һүҙлектәрен байытыу. Башҡорт телендә бойороҡ һәм шарт һөйкәлеше.
Ижекләп уҡыуҙан уҡыусының индивидуаль темпына ярашлы тиҙлек менән һүҙҙәрҙе аңлы рәүештә тотош уҡыуға күсеү. Йы, йе, йө, йү, йә ҡушымсалары. Фольклорҙың коллектив ижад булыуы. Башҡорт теленең өн-хәрефтәре, ҡалын һәм нәҙек һуҙынҡылар, тартынҡылар, ижек. Морфология буйынса үтелгәнде ҡабатлау. Программа материалының үҙләштереү кимәле уҡыусыларҙың дәрестәрҙә телдән биргән яуаптарына һәм яҙма эштәренә ҡарап баһалана. Социомәҙәни компетенция географик атамаларҙы, билдәле балалар әҫәрҙәренең персонаждарын, популяр әкиәттәрҙең сюжеттарын, балалар фольклорының әҫәрҙәрен шиғырҙар, йырҙар, йомаҡтар, мәҡәлдәр, һынамыштар, легендалар белеү; Б. Бындай хаталарҙың икәүһе берәүгә һанала. Белем кимәлен диагностикалау формалары һәм күләме: Эш төрҙәре 5 класс 6 класс 7 класс 8 класс 9 класс Күсереп яҙыу 1 1 - - - Һорауҙарға яуап яҙыу 3 1 1 - - Диктант 5 5 5 5 5 Изложение 1 2 3 2 2 Инша 2 2 2 3 3 Контроль характерҙағы яҙыу эштәренең күләме: Эш төрҙәре Кластар 5 6 7 8 9 Һүҙлек диктанты 12-15 15 - 18 18 - 20 20 - 22 22 - 24 Диктант 40-50 60 - 70 70 - 80 80-90 90 - 100 Изложение 40-45 50 - 60 60 - 70 70 - 80 80-90 Инша 45-50 55 - 65 65 - 75 75 - 85 85 - 95 Яҙма эштәрҙе баһалау нормалары. Частичное или полное копирование материалов сайта без письменного разрешения администрации сайта запрещено! Күберәк диалог, һөйләшеүҙәр, һорауҙар һәм яуаптар, мөмкин булған кимәлдә уҡыу һәм яҙыу кеүек эш төрҙәрен файҙаланыу. Компьютерное обучение базируется на индивидуальной работе учащихся: каждый работает самостоятельно, в разной мере обращаясь к дополнительной информации и с темпом, соответствующим его знаниям и способностям.
Башҡорт теленең үҙенсәлекле өндәре. Ергә мәрхәмәт — илгә бәрәкәт. Учебники по Математике класс Открыть pdf Просмотр для Печати ответы к домашним заданиям ко. Телмәр үҫтереү буйынса сюжетлы картиналар.
Решебник по башкирскому языку 4 класс - Солтанов « 9н9фер с9ск98е». Башҡортостандағы данлыҡлы уҡыу йорттары, сәнғәт һарайҙары.
Все правила русского языка — 3-й класс за 40 минут
Аңлатма яҙыу Эш программаһы Башҡортостан Республикаһы Мәғариф министрлығы тарафынан раҫланған «Башҡорт теленән программа» Уҡытыу рус телендә алып барылған мәктәптәрҙең I - IX кластары өсөн нигеҙендә төҙөлдө. Башҡортостан Республикаһы Мәғариф министрлығы тарафынан тәҡдим ителгән программа Башҡортостан Республикаһы Күмертау ҡалаһы ҡала округының «Гармония» инглиз телен тәрәнәйтеп өйрәнелгән 1—се урта дөйөм белем биреү мәктәбе» муниципаль бюджет дөйөм белем биреү учреждениеһының уҡыу планына ярашлы рәүештә тормошҡа ашырыла. Был эш программаһында федераль һәм республика закондары талаптары тормошҡа ашырыла. Эш программаһы түбәндәге норматив —хоҡуҡ документтарына нигеҙләнеп төҙөлдө: 1. Башҡортостан Республикаһында Милли мәғарифты үҫтереү концепцияһы 31. Элементар коммуникатив компетенция — уҡыусының типик ситуацияларҙа телдән һәм яҙма рәүештә башҡорт теле саралары ярҙамында аралашыуға әҙерлеге һәм һәләте. «Башҡорт теле» предметының эшмәкәрлекле характеры донъяны бөтөн, эмоциональ һәм актив ҡабул итеүсе башланғыс класс уҡыусыһының тәбиғәтенә тап килә. Һәр осраҡта ла телмәр төҙөү иғтибарға алына. Уҡытыу предметына дөйөм характеристика Башланғыс мәктәптә башҡорт телен өйрәнгәндә уҡыусыларҙың дөйөм телмәр үҫеше стимуляциялана; коммуникатив мәҙәниәте үҫә; дөйөм ҡиммәттәргә ориентацияһы формалаша һәм дәрестә аралашыу процесында, балалар фольклоры үрнәктәре һәм текстар менән танышҡанда әхләҡи тәрбиә нигеҙҙәре барлыҡҡа килә; сит мәҙәниәткә ҡарата толерантлыҡ формалаша. Уҡыу предметының курс уҡыу планындағы урыны Уҡыу планында башланғыс мәктәптә башҡорт телен дәүләт теле булараҡ уҡытыуға 2, 3, 4 кластарҙа 102 сәғәт бүленгән 2-се ,3-сө, 4-се класта аҙнаһына 1-әр сәғәт , һәр класта 34 уҡыу аҙнаһы. Башҡорт теленә өйрәтеү дәрес формаһында алып барыла. Уҡыу предметын үҙләштереүҙең шәхсән, метапредмет, предмет һөҙөмтәләре. Предмет — ара һөҙөмтәләр Регулятив универсаль уҡыу эшмәкәрлеге : - Дәрестең маҡсаттарын һәм бурыстарын һаҡлап ҡалыу, уҡытыусы менән берлектә яңы бурыстар ҡуйыу, - ҡуйылған маҡсатты үтәү өсөн төрлө ысулдар эҙләп табыу, һүрәтләү, һөйләү, логика кимәлендә береһен һайлап алыу, - уҡытыусы менән бергә йәки үҙ аллы, алға ҡуйылған бурысты үтәү өсөн, төрлө эштәр планлаштырыу, - информацион сығанаҡтарҙа билдәләнгән план буйынса, шулай уҡ инструкция буйынса эштәр башҡара алыу: дәреслектәге күнегеүҙәрҙә, дәреслектәге өҫтәлмә материалдарҙа, - уҡыу материалы менән бәйләнгән үҙенең эшмәкәрлегенең башҡарылыуын һәм һөҙөмтәһен контролләү, кәрәкһә, үҙгәрештәр индереү, - үҙеңдең эшеңде баһалау, эш барышында барлыҡҡа килгән ҡыйынлыҡтарҙы билдәләү, уңыштарыңды, уңышһыҙлыҡтарыңды билдәләү, уларҙы башҡарып сығыу ысулдарын билдәләү, - эшеңә уҡытыусылар, иптәштәрең, йәки башҡалар ҡуйған билдәләрҙе аңлау. Танып — белеү универсаль уҡыу эшмәкәрлеге: - танып — белеү маҡсаттарын аңлау, төшөнөү, үтәү — үҙ аллы, йәки уҡытыусы етәкселегендә, - үҙ аллы дәреслектән, төрлө өҫтәлмә әҙәбиәттән библиотека һәм Интернет ресурстарын ҡулланып кәрәкле информация табыу һәм күнегеүҙәр үтәүҙә ҡулланыу, - һүрәт, схема, таблица формаһында бирелән информацияны аңлау, һөйләү, - уҡыуҙың төрлө төрҙәрен ҡулланыу, уҡыуҙың маҡсатын билдәләү, төшөнөү, - уҡыған текстың эстәлеген аңлау, кәрәкле информацияны билдәләү, телдән йәки яҙма текстың йөкмәткеһен аңлатып биреү, - тесктың йөкмәткеһен, яҙылыу телен, төҙөлөшөн анализлау һәм баһалау, бирелгән иллюстрацияларҙың урынын һәм ролен билдәләү, - аңлы рәүештә телдән йәки яҙма формала төрлө темаға һөйләмдәр, сығыштар әҙерләү, улар менән класташтарың алдында сығыш яһау, шул уҡ ваҡытта плакаттар, презентациялар ҡулланыу, - һүҙлектәр һәм өҫтәлмә материалдар ҡулланыу, - грамматика буйынса төрлө ябай схемалар, таблицалар, алгоритмдар төҙөү, уларҙы ҡулланып күнегеүҙәр эшләү, Коммуникатив универсаль уҡыу эшмәкәрлеге: - бирелгән тема йәки ситуациялар буйынса телдән йәки яҙма формала, ҡуйылған маҡсатҡа тап килтереп, әҙәби тел нормаларын һаҡлап, үҙеңдең тойғоңдо, уйыңды белдереү, - һөйләшеү барышында партнерҙың үҙен тотоуына, үҙ — ара аралашыуға иғтибарлы булыу, - диалогта, дөйөм әңгәмәлә, берҙәм эшмәкәрлектә парҙарҙа, төркөмдәрҙә ҡатнашырға, бер — береңде контролләү, - һорауҙар биреү, яуаптар табып әйтеү, бындай эш барышында партнерҙарға ярҙам итеү, уларҙы контролләү, - төрлө ҡарашлы яуаптарҙы тыңлап аңлау, баһалау, үҙеңдең ҡарашыңды аргументтар килтереп әйтеү, - ҡуйылған коммуникатив бурыстарға ярашлы монолог төҙөү. Предмет һөҙөмтәләре Башҡорт теле нормалары фонетик, лексик, грамматик тураһында башланғыс белешмә; курс йөкмәткеһе кимәлендә өн, хәреф, һүҙ кеүек тел берәмектәрен табыу һәм сағыштырыу һәләте. Коммуникатив сферала башҡорт телен аралашыу сараһы булараҡ өйрәнеүҙә Телмәр эшмәкәрлегенең түбәндәге төрҙәрендә телмәр компетенцияһы Һөйләү телмәрендә: - аралашыуҙың типик ситуацияларында элементар этикет диалог алып барыу; - элементар кимәлдә уҡыусының үҙе, ғаиләһе, дуҫы тураһында һөйләүе; предмет, картинаны һүрәтләүе; персонажды ҡыҫҡаса ҡылыҡһырлауы. Социомәҙәни компетенция географик атамаларҙы, билдәле балалар әҫәрҙәренең персонаждарын, популяр әкиәттәрҙең сюжеттарын, балалар фольклорының ҙур булмаған әҫәрҙәрен шиғырҙар, йырҙар белеү; Б. Танып белеү сфераһы: - айырым өндәр, хәрефтәр, һүҙҙәр, һүҙбәйләнештәр, ябай һөйләмдәр кимәлендә башҡорт һәм рус телдәренең күренештәрен сағыштыра белеү; - башланғыс мәктәп тематикаһы кимәлендә өлгө буйынса күнегеүҙәр эшләй белеү; - ҡағиҙәләр, таблицаларҙы ҡуллана белеү; - үҙ-үҙеңде башланғыс класс уҡыусыһы кимәлендә баһалай белеү; В. Дөйөм ҡиммәттәргә йүнәлеш сфераһында: - башҡорт телен фекер, хис-тойғо, эмоцияларҙы белдереү сараһы булараҡ ҡабул итеү; - балалар фольклоры ярҙамында башҡорт халҡының рухи ҡиммәттәрен үҙләштереү. Эстетик сферала: - башҡорт телендәге хис-тойғо һәм эмоцияларҙы белдереүсе сараларҙы үҙләштереү; - балалар әҙәбиәте үрнәктәре менән танышҡанда матурлыҡты танырға өйрәнеү. Хеҙмәт сфераһында: - уҡыу процесында билдәләнгән планға ярашлы эшләй белеү. Ағымдағы контроль эштәр программаның өйрәнелгән материалын үҙләштереүҙе тикшереү маҡсатында уҙғарыла. Уларҙың төрө һәм үткәреү йышлығы өйрәнелә торған материалдың ҡатмарлылығынан, уҡыусыларҙың белем кимәленән сығып билдәләнә. Ағымдағы контроль эштәр өсөн уҡытыусы йә тотош дәресте, йә уның бер өлөшөн генә файҙалана ала. Контроль эштәрҙе сиректең беренсе көнөндә һәм дүшәмбелә үткәреү тәҡдим ителмәй. Программа материалының үҙләштереү кимәле уҡыусыларҙың дәрестәрҙә телдән биргән яуаптарына һәм яҙма эштәренә ҡарап баһалана. Бының өсөн башҡорт теленән һәр класта түбәндәге күләмдә контроль эштәр, яҙма эштәр үткәреү ҡарала. Башланғыс класс уҡыусыларының белемдәрен баһалау нормалары 1. Балаларҙың уҡыу һәләтлектәрен баһалау. Ижекләп уҡыу күнекмәләрен формалаштырыу. Уҡыусының индивидуаль темпына ярашлы тиҙлек менән һүҙҙәрҙе тотош уҡыу. Һүҙҙәрҙе, һүҙбәйләнештәрҙе, һөйләмдәрҙе һәм ҡыҫҡа текстарҙы аңлы уҡыу. Дөрөҫ интонация һәм пауза менән уҡыу. Аңлы һәм тасуири уҡыу күнекмәләрен үҫтереү. Ижекләп уҡыуҙан уҡыусының индивидуаль темпына ярашлы тиҙлек менән һүҙҙәрҙе аңлы рәүештә тотош уҡыуға күсеү. Уҡыу тиҙлеген эҙмә-эҙлекле үҫтереү. Эстән уҡығанда әҫәрҙең мәғәнәһен аңлау. Текстан кәрәкле информация таба белеү. Балаларҙың уҡыу тиҙлеге минутына түбәндәгесә билдәләнә: Класс Һүҙ Билдә Эстән уҡыу 2 30 — 40 100 - 120 35 — 40 3 40 — 50 120 - 150 45 — 65 4 55 — 65 150 - 200 75 — 85 2. Яҙма эштәрҙең төрҙәре, күләме һәм уларҙы баһалау нормалары. Яҙма эштәрҙең төрҙәре: 1 һүҙҙәрҙе, фразаларҙы һәм һөйләмдәрҙе күсереү; 2 һүҙлек диктанты; 3 ғәҙәти диктанттар; 4 һорауҙарға яуаптар яҙыу; 5 изложениелар; 6 иншалар; 7 тестарға яуаптар яҙыу. Һаналған яҙма эштәрҙең башланғыс кластарҙа үткәрелә торғандары элементар характерҙа, өйрәтеү маҡсатында һәм ныҡлы әҙерлектән һуң ғына яҙҙырыла. Әҙерлек эштәре төрлөсә булырға мөмкин: һүҙҙәрҙе, һөйләмдәрҙе яҙыр алдынан бер нисә тапҡыр телдән әйттереү, ниндәй хәрефтәр яҙылыуын анализлау, ҡағиҙәләрҙе ҡабатлау һ. Белем кимәлен диагностикалау формалары һәм күләме: 2-се класс 3-сө класс 4-се класс Диктант 3 4 4 Күсереп яҙыу 4 2 2 Һорауҙарға яуап яҙыу 2 3 3 Изложение - 1 1 Инша - 1 1 Контроль характерҙағы яҙыу эштәренең күләме: Эш төрҙәре Кластар 2 3 4 Һүҙлек диктанты 6 - 8 8 - 10 10 - 12 Диктант 15 - 20 25 - 30 35 - 40 Күсереп яҙыу 25 - 30 35 - 40 45 - 50 Инша - 30 - 35 35 - 45 Уҡыусыларҙың ҡаҙаныштарын баһалау инструментарийы. Мәғлүмәт сығанаҡтары: - уҡыусыларҙың эштәре; - тест һөҙөмтәләре. Методтар: - күҙәтеү; - яуап һайлау; - ҡыҫҡа яуап; - башҡарыу процесын баһалау; - башҡарыу процесын һәм һөҙөмтәһен баһалау; - портфолио. Критерийҙар; - баһалау ысулдарының дөрөҫлөгө; - ҡуйылған баһаны тикшерә белеү; - уҡыуҙың дөрөҫлөгө; - уҡыуҙың темпы; - әңгәмәлә ҡатнашыу; - яуаптың дөрөҫлөгө; - яуаптың һәм баһаның төплөлөгө. Телдән һорау формаһында үткәрелә торған күнегеүҙәр һәр дәрестә алып барыла. Тыңлап аңлау күнекмәләрен баһалау: 1. Диалогик һөйләмде баһалау: 1. Яҙма эштәрҙе баһалау нормалары. Яҙма эштәргә уҡытыусы уҡыусыларҙың белем һәм күнекмәләрен баһалау нормаларына ярашлы билдә ҡуйырға тейеш. Контроль диктант тексына алдағы ике — өс дәрестә өйрәнелгән, етерлек кимәлдә нығытылған яңы орфограммалар ғына индерелә. Үтелмәгән ҡағиҙәгә ҡараған орфограммалар һәм тыныш билдәләре иҫкәртелә. Диктантты тикшергәндә түбәндәге хаталар төҙәтелә, ләкин баһалағанда иҫәпкә алынмай: - мәктәп программаһына индерелмәгән ҡағиҙәгә яҙылыштар; - әле үтелмәгән ҡағиҙәгә яһалған хаталар; - автор ҡуйған ҡатмарлы пунктуацияға хаталар; - механик рәүештә бер хәрефте икенсеһе менән алыштырып яҙыу. Диктантҡа билдә ҡуйғанда шулай уҡ хаталарҙың характерына иғтибар итергә кәрәк. Хаталарҙы иҫәпләгәндә тупаҫ булмағандары,йәғни грамоталыҡты билдәләү өсөн мөһим әһәмиәте юҡтары айырым билдәлән. Бындай хаталарҙың икәүһе берәүгә һанала. Улар түбәндәгеләр: - ҡағиҙәләрҙең иҫкәрмәләренә ҡараған хаталар, - бәйләү юлы менән яһалған ҡушма яңғыҙлыҡ атамаларҙа ҙур хәрефтең яҙылышына хаталар, - бер тыныш билдәһе урынына икенсеһен ҡуйыу, - үҙләштерелгән һүҙҙәрҙең ялғауҙары яҙылышында хаталар. Диктант бер генә билдә менән баһалана. Билдә ләр Баһалауҙың төп критерийҙары «5» Тупаҫ булмаған 1 орфографик, 2 пунктуацион хата булҫан эшкә «4» 4 орфографик, 3 пунктуацион, йә 1 орфографик, 6 пунктуацион, йә орфографик хатаһыҙ, 7 пунктуацион хатаһы булған эшкә. Әгәр хаталар араһында бер типтағылар булһа, 5 орфографик хаталы эшкә «3» 6 орфографик, 6 пунктуацион, йә 3 орфографик, 9 пунктуацион, йә 12 пунктуацион хаталы эшкә ҡуйыла. Әгәр эштә өс бер типтағы хата ебәрелһә, 8 орфографик, 8 пунктуацион хаталы эшкә лә ҡуйыла. «2» 9 орфографик, 9 пунктуацион, йә 8 орфографик, 10 пунктуацион хаталы эшкә лә ҡуйыла. Әгәр контроль эш диктанттан һәм өҫтәмә грамматик, орфографик, лексик эштәрҙән торһа, уларҙың һәр береһе айырым баһалана. Грамматик биремдәрҙе баһалағанда түбәндәгеләрҙе иҫәпкә алыу тәҡдим ителә: «5» билдәһе — бөтә эште лә теүәл һәм дөрөҫ эшләгәндә, йә бер хата булғанда, «4» билдәһе — эштең яртыһынан күберәге дөрөҫ эшләнгәндә, «3» билдәһе — яртыһынан әҙерәге дөрөҫ эшләнгәндә, «2» билдәһе - бер эш тә дөрөҫ эшләнмәгәндә ҡуйыла. Инша һәм изложениеларҙы баһалау. Билдә ләр Баһалауҙың төп критерийҙары Йөкмәтке һәм телмәр Грамоталылыҡ «5» - эштең йөкмәткеһе темаға тулыһынса тап килә, - фактик хаталар юҡ, - йөкмәтке эҙмә — эҙлекле асыла, - эштең һүҙлеге бай, - стиль һәм мәғәнәүи яҡтан текст камил. Эштә йөкмәткеһе яғынан — биш һәм телмәре яғынан биш кәмселек булыуы мөмкин. Дөйөм алғанда, эштең йөкмәткеһендә һигеҙ һәм телмәрендә һигеҙ кәмселек булыуы мөмкин. Өйрәтеүсе эштәр төрлө типтағы күнегеүҙәр. Контроль булмаған диктанттар контроль эштәргә ҡарағанда ҡатыраҡ баһалана. Өйрәтеүсе эштәрҙе баһалағанда түбәндәгеләр иҫәпкә алына: - уҡыусыларҙың үҙаллылыҡ кимәле; - уҡытыу өйрәтеү этабы; - эштең күләме. Әгәр ҙә ебәрелерҙәй хаталар эш барышында иҫкәртелгән булһа, «5» билдәһе бер хатаһы ла булмаған, йә хатаһы төҙәтелгән эшкә генә ҡуйыла. «4» билдәһен хаталы эшкә ҡуйырға мөмкин. Йы, йе, йө, йү, йә ҡушымсалары. Өн һәм хәрефтең тап килеүе. Раҫлау һәм инҡар итеү һөйләмдәре. Хәбәре ҡылым, исем һәм ҡушма ҡушма ҡылым менән белдерелгән ябай һөйләм. Раҫлау йәки инҡар итеү мәғәнәһен белдергән өндәү һөйләмдәр. Һәм, ләкин теркәүестәре менән бирелгән теҙмә ҡушма һөйләмдәр. Сөнки бәйләүесе менән бирелгән эйәртеүле ҡушма һөйләмдәр. Мөмкин, тейеш, кәрәк модаль һүҙҙәре. Исемдәрҙең һан һәм килеш менән үҙгәреше. Алмаш һәм уның төрҙәре зат, һорау, эйәлек, күрһәтеү. Ваҡыт рәүештәре кисә, бөгөн, иртәгә, йыш һ. Башҡорт теленең үҙенсәлекле өн — хәрефтәрен инглиз теленең өн — хәрефтәре менән сағыштырып күрһәтеү. Һһ өн — хәрефтәре менән танышыу, темаға ҡараған башҡорт һүҙҙәрен дөрөҫ әйтеү күнекмәләрен камиллаштырыу. Башҡортостан, ҡала, минең республикам, йәшәй, Һаумы, һау бул, мин һин. Был темала уҡыусы үҙе менән таныштыра, иптәштәре, уҡытыусыһы менән таныша. Һорауҙарын бирергә һәм уларға яуап бирергә лә өйрәнә. Ҡҡ, Әә, Ҙҙ өн — хәрефтәре менән танышыу, темаға ҡараған башҡорт һүҙҙәрен дөрөҫ әйтеү күнекмәләрен камиллаштырыу, яңы һүҙҙәр менән һүҙлектәрен байытыу. Һүҙҙәр һәм һүҙбәйләнештәр , һөйләмдәр. Исем -ем, -ең, -е , уҡыусы, уҡытыусы, малай, ҡыҙ, уҡый, ҙур, бәләкәй, матур, насар, яҡшы. Мин матур уҡыусы ҡыҙ. Уҡыусы малай китап уҡый. Күберәк диалог, һөйләшеүҙәр, һорауҙар һәм яуаптар, мөмкин булған кимәлдә уҡыу һәм яҙыу кеүек эш төрҙәрен файҙаланыу. Өө, Үү, Ғғ, ҫ, ң өн — хәрефтәре менән танышыу, темаға ҡараған башҡорт һүҙҙәрен дөрөҫ әйтеү күнекмәләрен камиллаштырыу, яңы һүҙҙәр менән һүҙлектәрен байытыу. Башҡорт теленең үҙенсәлекле өндәрен дөрөҫ әйтеү күнекмәләрен үҫтереү. Дәреслектә бирелгән кескәй текстар, темаға ярашлы ҡыҫҡа шиғырҙар уҡыу һәм ятлау. Һүҙҙәр һәм һүҙбәйләнештәр, һөйләмдәр. Мәктәп, ишек, таҡта, өҫтәл, иҙән, аҡбур, сепрәк, ултырғыс, китап, дәфтәр, ҡәләм, юйғыс, өн, хәреф, ижек, һүҙ, һөйләм, дәрес, һүрәт. Уҡый, яҙа, яуап бирә, тор, ултыр, йүгер, атла, һикер, һанай, бирә, ала, һал, белә, белмәй. Бер, ике, өс, дүрт, биш, алты, ете, һигеҙ, туғыҙ, ун, егерме, утыҙ, ҡырҡ, илле, алтмыш, етмеш, һикһән, туҡһан, йөҙ, мең. Аҡ, ҡара, ҡыҙыл, һары, йәшел, зәңгәр, күк, һоро, алһыу, көрән. Башҡорт телендә эйәлек ялғауҙарын практик үҙләштереү. Темаға ҡараған башҡорт һүҙҙәрен дөрөҫ әйтеү күнекмәләрен үҫтереү, яңы һүҙҙәр менән һүҙлектәрен байытыу. Башҡорт теленең үҙенсәлекле өндәрен дөрөҫ әйтеү күнекмәләрен үҫтереү. Дәреслектә бирелгән кескәй текстар, темаға ярашлы ҡыҫҡа шиғырҙар уҡыу һәм ятлау. Һүҙҙәр һәм һүҙбәйләнештәр, һөйләмдәр. Атай, әсәй, олатай, өләсәй, ҡартатай, ҡартәсәй, ағай, апай, ҡусты, һеңле, туған. Эшләй, бешерә, ярата, ҡарай, йәшәй, ашай, эсә. Ғаилә тураһында һөйләмдәр төҙөп, монолог һөйләү. Килеш ялғауҙарын практик үҙләштереү ҡулланыу. Аҙыҡ — түлек, һауыт — һабаның атамалары. Уларҙы йыйыштырыу, таҙа тотоу. Темаға ҡараған башҡорт һүҙҙәрен дөрөҫ әйтеү күнекмәләрен үҫтереү, яңы һүҙҙәр менән һүҙлектәрен байытыу. Башҡорт теленең үҙенсәлекле өндәрен дөрөҫ әйтеү күнекмәләрен үҫтереү. Дәреслектә бирелгән кескәй текстар, темаға ярашлы ҡыҫҡа шиғырҙар уҡыу һәм ятлау. Һүҙҙәр һәм һүҙбәйләнештәр, һөйләмдәр. Аш — һыу, аҙыҡ — түлек тмаһына бәйле һүҙҙәр, уларҙың үҙенсәлектәрен белдереү. Аш — һыу әҙерләгәндәге ҡоралдар. Менән һүҙен практик ҡулланыу. Тибындағы һорауҙарға яуап төҙөп әйтеү. Башҡорт телендә килеш һәм зат ялғауҙарын ҡулланыу. Темаға ҡараған башҡорт һүҙҙәрен дөрөҫ әйтеү күнекмәләрен үҫтереү, яңы һүҙҙәр менән һүҙлектәрен байытыу. Башҡорт теленең үҙенсәлекле өндәрен дөрөҫ әйтеү күнекмәләрен үҫтереү. Дәреслектә бирелгән кескәй текстар, темаға ярашлы ҡыҫҡа шиғырҙар уҡыу һәм ятлау. Һүҙҙәр һәм һүҙбәйләнештәр, һөйләмдәр. Бүрек кейем, шәл, башлыҡ, тун, ойоҡ, бейәләй, кейә, сисә, һатып ала, һатыла, был күлдәк түгел, ә халат. Башҡорт телендә ҡалын һәм нәҙек ялғауҙар. Темаға ҡараған башҡорт һүҙҙәрен дөрөҫ әйтеү күнекмәләрен үҫтереү, яңы һүҙҙәр менән һүҙлектәрен байытыу. Башҡорт теленең үҙенсәлекле өндәрен дөрөҫ әйтеү күнекмәләрен үҫтереү. Дәреслектә бирелгән кескәй текстар, темаға ярашлы ҡыҫҡа шиғырҙар уҡыу һәм ятлау. Һүҙҙәр һәм һүҙбәйләнештәр, һөйләмдәр. Уйын, уйынсыҡ, ҡурсаҡ, туп, шар, таҫма, ҡуян, айыу, сана, саңғы, тау, кәмә, йомшаҡ, бергә, уйнай -ым, -һың, -быҙ, -ҙар , йөҙә, йырлай, туп һикерә, ҡурсағым матур, йомшаҡ айыу. Эйәлек алмаштарын һәм ялғацҙарын практик ҡулланыу. Шәхси гигиена, таҙалыҡты һаҡлау тураһында мәғлүмәт биреү. Уҡыусының көн тәртибе, бөхтәлек, йыйнаҡлыҡ сифаттары тәрбиәләү. Башҡорт телендә юҡлыҡ ялғауҙары. Темаға ҡараған башҡорт һүҙҙәрен дөрөҫ әйтеү күнекмәләрен үҫтереү, яңы һүҙҙәр менән һүҙлектәрен байытыу. Башҡорт теленең үҙенсәлекле өндәрен дөрөҫ әйтеү күнекмәләрен үҫтереү. Дәреслектә бирелгән кескәй текстар, темаға ярашлы ҡыҫҡа шиғырҙар уҡыу һәм ятлау. Һүҙҙәр һәм һүҙбәйләнештәр, һөйләмдәр. Кәүҙә,муйын, баш, аяҡ, ҡул, ҡолаҡ теш, бармаҡ, тубыҡ, бит, күҙ, арҡа, тел, тамаҡ, дарыу, һыуыҡ, таҙа, бысраҡ, эҫе, ауырта, һыҙлай, ауырый, дарыу бирә. Еләк — емеш, йәшелсә. Темаға ҡараған башҡорт һүҙҙәрен дөрөҫ әйтеү күнекмәләрен үҫтереү, яңы һүҙҙәр менән һүҙлектәрен байытыу. Башҡорт теленең үҙенсәлекле өндәрен дөрөҫ әйтеү күнекмәләрен үҫтереү. Дәреслектә бирелгән кескәй текстар, темаға ярашлы ҡыҫҡа шиғырҙар уҡыу һәм ятлау. Һүҙҙәр һәм һүҙбәйләнештәр, һөйләмдәр. Баҡса, алма, сейә, ҡарағат, еләк, әфлисун, ҡауын, ҡарбыз, ҡыяр, борос, һуған, кәбеҫтә, сөгөлдөр, кишер. Бешә, өлгөрә, түтәл ҡаҙа, әсе һуған, тәмле алма, файҙалы йәшелсә, баҡсала үҫә, түңәрәк, оҙонса, йомро. Йәнлектәр, йорт һәм ҡырағай хайуандар. Хайуандарҙың, ҡоштарҙың файҙаһы, йәшәү урындары, үҙенсәлектәре менән танышыу. Дәреслектәге шиғырҙарҙы, текстарҙы, йомаҡтарҙы уҡыу. Башҡортса гәзит — журналдарҙан темаларға тап килгән әҫәрҙәрҙе һайлап уҡыу. Һүҙҙәр һәм һүҙбәйләнештәр, һөйләмдәр. Ат, һыйыр, эт, бесәй, сусҡа, кәзә, һарыҡ, бәрәс, быҙау, ҡолон, үгеҙ, сусҡа бәрәсе. Кешнәй, саба, мөңрәй, баҡыра, өрә, мыяулай, мырҡылдай, йөк ташый, һөт бирә, йорт һаҡлай, сысҡан тота. Тауыҡ, ҡаҙ, әтәс, өйрәк, себеш, бәпкә, ем сүпләй, йомортҡа һала, ҡысҡыра, оса, йөҙә. Айыу, бүре, төлкө, ҡуян, тейен, терпе, мышы, кәкүк, тумыртҡа, һандуғас, сыйырсыҡ, ҡарлуғас, турғай, күгәрсен, һайыҫҡан, бөркөт. Уҫал, ҡурҡаҡ, көслө, һандуғас һайрай, тумыртҡа туҡылдай. Бәләкәй күләмле текстар төҙөү. Уҡыған текст буйынса һөйләй белеү, ситуацияға ярашлы һөйләшеү. Башҡорт теленең үҙенсәлекле өндәре һәм хәрефтәре. Класта дуҫлыҡ, берҙәмлек, иман тураһында һөйләшеүҙәр,әҫәрҙәр уҡыу. Башҡорт телендә өндәрҙең, хәрефтәрҙең дөрөҫ эйтелеше һәм яҙылышы. Ярай, ярамай, мөмкин һүҙҙәренең ҡулланышын активлаштырыу. Башҡорт телендә теләк мәғәнәһенең бирелеше, ул формаларҙы практик үҙләштереү. Булып эшләй һүҙбәйләнешен ҡулланыу. Миҙгелдәргә ярашлы балаларҙың эштәре, уйындары тураһында һөйләшеүҙәр, әҫәрҙәр уҡыу, мәҡәлдәр, һынамыштар менән танышыу. Көн торошона бәйле һүҙҙәрҙе дөрөҫ ҡулланыу, телмәр күнекмәләрен үҫтереү, һөйләм төрҙәре. Кейемде һаҡлап, ҡәҙерләп тотоу, һәр береһен үҙ урынына ҡуйыу. Кейем һәм шәхси гигиена. Кейем һәм матурлыҡ, тыйнаҡлыҡ тураһында һөйләшеүҙәр, текстар уҡыу. Башҡорт телендәге йөкмәтеү йүнәлешен, шарт һөйкәлешен практик үҙләштереү. Был формаларҙы телмәрҙә ҡулланыу. Матур теләктәр әйтергә өйрәтеү. Темаға бәйләнешле яҡындарҙың эш-шөгөлдәре, уй-хыялдары, киләсәккә пландары. Ғаилә шәжәрәһе, уның әһәмиәте хаҡында һөйләшеүҙәр, текстар уҡыу. Башҡорт телендә бойороҡ һәм шарт һөйкәлеше. Уларҙың формаларын телмәрҙә ҡулланыу. Яҙыу һәм һөйләү күнекмәләрен ҡамиллаштырыу. Тыуған көн байрамын үткәреү әолаһы. Ҡунаҡтар саҡырыу, уларға хөрмәт күрһәтеү, мәжлестә үҙеңде тотоу тураһында һөйләшеүҙәр, текстар уҡыу, шиғырҙар ятлау. Башҡорт телендәге бойороҡ, теләк һөйкәлеше формаларын практик үҙләштереү. Әҙәплелек нормаларын белдереүсе һүҙҙәр һәм һөйләмдәр. Беҙҙә йәшәгән кейектәр, үҡемлектәр, бөжәктәр. Тәбиғәткә һаҡсыллыҡ тураһында һөйләшеүҙәр. Башҡорт телендә синоним һүҙҙәрҙе сағыштырыу, ҡылымдарҙың заман формаларын, ҡаршы ҡуйыу теркәүестәрен практик үҙләштереү. Башҡорт иле, уның халҡы,тарихы, ер-һыуы. Исем, яңғыҙлыҡ һәм уртаҡлыҡ исемдәрҙе практик үҙләштереү, телмәрҙә ҡулланыу. Килеш ялғауҙары, кире ҡағыу формаларын, менәнбәйләүесен телмәрҙә ҡулланыу. Еләк — емеш, йәшелсә. Башҡортостандың ҡалалары, ауылдары, йылғалары, күлдәре тураһында мәғлүмәт биреү. Башҡорт теленең үҙенсәлекле өн — хәрефтәрен инглиз теленең өн — хәрефтәре менән сағыштырып күрһәтеү. Һһ өн — хәрефе менән танышыу, темаға ҡараған башҡорт һүҙҙәрен дөрөҫ әйтеү күнекмәләрен камиллаштырыу. Һүҙҙәр һәм һүҙбәйләнештәр: Башҡортостан, ҡала, минең республикам, йәшәй; һаумы, һау бул, мин, һин. Был темала мәктәп, класс, уҡыу, уҡыу әсбаптары, балаларҙың мәктәптәге эштәре, уйындары тураһында һүҙ алып барыла. Күберәк диалог, һөйләшеүҙәр, һорауҙар һәм яуаптар, мөмкин булған кимәлдә уҡыу һәм яҙыу кеүек эш төрҙәрен файҙаланыу. Ҡҡ, Әә, Өө, Ҙҙ, Үү, Ғғ, ҫ, ң өн — хәрефтәре менән танышыу, темаға ҡараған башҡорт һүҙҙәрен дөрөҫ әйтеү күнекмәләрен камиллаштырыу, яңы һүҙҙәр менән һүҙлектәрен байытыу. Башҡорт теленең үҙенсәлекле өндәрен дөрөҫ әйтеү күнекмәләрен үҫтереү. Дәреслектә бирелгән кескәй текстар, темаға ярашлы ҡыҫҡа шиғырҙар уҡыу һәм ятлау. Һүҙҙәр һәм һүҙбәйләнештәр, һөйләмдәр: Исем -ем, -ең, -е , уҡыусы, уҡытыусы, малай, ҡыҙ, уҡый, ҙур, бәләкәй, матур, насар, яҡшы. Мин матур уҡыусы ҡыҙ. Уҡыусы малай китап уҡый. Мәктәп, ишек, таҡта, өҫтәл, иҙән, аҡбур, сепрәк, ултырғыс, китап, дәфтәр, ҡәләм, юйғыс, өн, хәреф, ижек, һүҙ, һөйләм, дәрес, һүрәт. Уҡый, яҙа, яуап бирә, тор, ултыр, йүгер, атла, һикер, һанай, бирә, ала, һал, белә, белмәй. Бер, ике, өс, дүрт, биш, алты, ете, һигеҙ, туғыҙ, ун, егерме, утыҙ, ҡырҡ, илле, алтмыш, етмеш, һикһән, туҡһан, йөҙ, мең. Аҡ, ҡара, ҡыҙыл, һары, йәшел, зәңгәр, күк, һоро, алһыу, көрән. Үҙенең ғаиләһе, ғаилә ағзалары, уларҙың эштәре, туғанлыҡ мөнәсәбәте тураһында һөйләшеү. Башҡорт телендә эйәлек ялғауҙарын практик үҙләштереү. Темаға ҡараған башҡорт һүҙҙәрен дөрөҫ әйтеү күнекмәләрен камиллаштырыу, яңы һүҙҙәр менән һүҙлектәрен байытыу. Башҡорт теленең үҙенсәлекле өндәрен дөрөҫ әйтеү күнекмәләрен үҫтереү. Дәреслектә бирелгән кескәй текстар, темаға ярашлы ҡыҫҡа шиғырҙар уҡыу һәм ятлау. Исемдең күплек, берлек формалары. Яңғыҙлыҡ һәм уртаҡлыҡ исемдәр. Башҡорт телендә эште, хәрәкәтте белдереүсе һүҙҙәр. Ҡылымдың күплек, берлек формалары. Ҡылымдың зат менән үҙгәреүе. Һүҙҙәр һәм һүҙбәйләнештәр, һөйләмдәр: Атай, әсәй, олатай, өләсәй, ҡартатай, ҡартәсәй, ағай, апай, ҡусты, һеңле, туған; эшсе, ҡурайсы, гармунсы, йырсы, бейеүсе, тегенсе, итексе, һатыусы, ашнаҡсы, уҡытыусы, яҙыусы, баҡсасы, һ. Эшләй, бешерә, ярата, ҡарай, йәшәй, ашай, эсә, йырлай, бейей, уҡыта, һата. Ғаилә тураһында һөйләмдәр тәҙөп, монолог һөйләү. Еләк — емеш, йәшелсә. Аҙыҡ-түлек атамалары менән танышыу, башҡорт халыҡ аштары тураһында һөйләшеү. Баҡса, еләк — емеш, йәшелсәләрҙең атамаларын үҙләштереү, йәшелсәләрҙең, еләктәрҙең билдәләрен белеү. Килеш ялғауҙарын практик үҙләштереү. Уларҙы йыйыштырыу, таҙа тотоу. Темаға ҡараған башҡорт һүҙҙәрен дөрөҫ әйтеү күнекмәләрен камиллаштырыу, яңы һүҙҙәр менән һүҙлектәрен байытыу. Башҡорт теленең үҙенсәлекле өндәрен дөрөҫ әйтеү күнекмәләрен үҫтереү. Дәреслектә бирелгән кескәй текстар, темаға ярашлы ҡыҫҡа шиғырҙар уҡыу һәм ятлау. Сифаттарҙың һөйләмдә исемгә бәйләнеүе. Һүҙҙәр һәм һүҙбәйләнештәр, һөйләмдәр: Баҡса, алма, сейә, ҡарағат, еләк, әфлисун, ҡауын, ҡарбуз, ҡыяр, борос, һуған, кәбеҫтә, сөгөлдөр, кишер. Бешә, өлгөрә, түтәл ҡаҙа, әсе һуған, тәмле алма, файҙалы йәшелсә, баҡсала үҫә, түңәрәк, оҙонса, йомро. Аш-һыу, аҙыҡ-түлек темаһына бәйле һүҙҙәр, уларҙың үҙенсәлектәрен белдереү. Менән һүҙен практик ҡулланыу. Кейем-һалым — 5 сәғәт. Кешенең организмы, тән өлөштәре атамаларын үҙләштереү, тәнде таҙа тотоу, һаулыҡты һаҡлау. Эйәлек алмаштарын һәм ялғауҙарын практик ҡулланыу. Шәхси гигиена, таҙалыҡты һаҡлау тураһында мәғлүмәт. Уҡыусының көн тәртибе, бөхтәлек, йыйнаҡлыҡ сифаттары тәрбиәләү. Башҡорт телендә юҡлыҡ ялғауҙары. Кейем-һалым исемдәре, уларҙың үлсәме, кейем һатып алыу, уларҙы бөхтә тотоу. Башҡорт телендә килеш һәм зат ялғауҙарын ҡулланыу. Темаға ҡараған башҡорт һүҙҙәрен дөрөҫ әйтеү күнекмәләрен камиллаштырыу, яңы һүҙҙәр менән һүҙлектәрен байытыу. Башҡорт теленең үҙенсәлекле өндәрен дөрөҫ әйтеү күнекмәләрен үҫтереү. Дәреслектә бирелгән кескәй текстар, темаға ярашлы ҡыҫҡа шиғырҙар уҡыу һәм ятлау. Һүҙҙәр һәм һүҙбәйләнештәр, һөйләмдәр: Кәүҙә, муйын, баш, аяҡ, ҡул, ҡолаҡ, теш, бармаҡ, тубыҡ, бит, күҙ, арҡа, тел, тамаҡ, дарыу, һыуыҡ, таҙа, бысраҡ, эҫе, ауырта, һыҙлай, ауырый, дарыу бирә, ҡ — ғ, п — б, к — г сиратлашыу тураһында белдереү. Бүрек, кейем, шәл, башлыҡ, тун, ойоҡ, бейәләй, кейә, сисә, һатып ала, һатыла, был күлдәк түгел, ә халат. Был темала йәнлектәр, йорт һәм ҡырағай хайуандар, ҡоштар атамаларын үҙләштереү, улар тураһындағы мәғлүмәттәр үрелеп бара. Хайуандарҙың, ҡоштарҙың файҙаһы, йәшәү урындары, үҙенсәлектәре менән танышыу. Дәреслектәге шиғырҙарҙы, текстарҙы, йомаҡтарҙы уҡыу. Темаға ҡараған башҡорт һүҙҙәрен дөрөҫ әйтеү күнекмәләрен камиллаштырыу, яңы һүҙҙәр менән һүҙлектәрен байытыу. Ауыл тормошо, ауыл кешеләренең көнкүреше, эш — шөғөлдәре. Ауылда аттың файҙаһы тураһында һөйләшеү. Алмаш, һорау һәм зат алмаштары. Башҡорт теленең үҙенсәлекле өндәрен дөрөҫ әйтеү күнекмәләрен үҫтереү. Дәреслектә бирелгән кескәй текстар, темаға ярашлы ҡыҫҡа шиғырҙар уҡыу һәм ятлау. Башҡорт телендә исем, сифат, ҡылымдарҙың һөйләмдә ҡулланылышы практик күнекмәләр. Һүҙҙәр һәм һүҙбәйләнештәр, һөйләмдәр: Ат, һыйыр, эт, бесәй, сусҡа, кәзә, һарыҡ, бәрәс, быҙау, ҡолон, үгеҙ, сусҡа бәрәсе. Кешнәй, саба, мөңрәй, баҡыра, өрә, мыяулай, мырҡылдай йөк ташый, һөт бирә, йорт һаҡлай, сысҡан тота. Тауыҡ, ҡаҙ, әтәс, өйрәк, себеш, бәпкә, ем сүпләй, йомортҡа һала, ҡысҡыра, оса, йөҙә. Айыу, бүре, төлкө, ҡуян, терпе, тейен, мышы, кәкүк, тумыртҡа, һандуғас, сыйырсыҡ, ҡарлуғас, турғай, күгәрсен, һайыҫҡан, бөркөт. Уҫал, ҡурҡаҡ, көслө, һандуғас һайрай, тумыртҡа туҡылдай. Башҡортостандың бай тәбиғәте, үҫемлектәре, һәм хайуандар донъяһы. Тәбиғәттәге предметтарҙың исемдәре, уларға ҡыҫҡаса характеристика биреү. Тәбиғәтте һаҡлау тураһында һөйләшеүҙәр, текстар уҡыу. Башҡорт телендә тиң киҫәктәр терминды биреү мотлаҡ түгел: һаналып килгән һүҙҙәр тип мәғәнәһен аңлатыу отошло. Һөйләмдә уларҙың ҡулланылышын практик үҙләштереү. Башҡортостан ерендәге, Өфө ҡалаһындағы иҫтәлекле, уникаль урындар менән таныштырыу башҡа ҡалаларҙа, райондарҙағы, иҫтәлекле урындар тураһындағы материалдарҙы уҡытыусы үҙе һайлап ҡуллана ала. Башҡортостандағы данлыҡлы уҡыу йорттары, сәнғәт һарайҙары. Уларға ҡыҫҡаса характеристика биреү. Тыуған төйәктең матурлығын күрһәтеү, әһәмиәтен асыу буйынса әңгәмәләр үткәреү, текстар уҡыу. Башҡорт телендә ябай һөйләм төрҙәре: хәбәр, һорау, өндәү һөйләмдәр. Уларҙы практик үҙләштереү һәм телмәрҙә ҡулланыу. Башҡорт телендә исем, сифат, ҡылымдарҙың һөйләмдә ҡулланылышы практик күнекмәләр. Башҡортостан тарихында, уның бөгөнгө тормошонда күренекле шәхестәрҙең әһәмиәте бик ҙур. Күренекле шәхестәр рәтенә яҙыусылар менән артистар ғына түгел, ә йәмәғәт эшмәкәрҙәре лә, спортсылар ҙа, нефтселәр ҙә, ауыл эшсәндәре лә инә. Күренекле шәхестәр тураһында әңгәмәләр үткәреү, текстар уҡыу. Һан, уның телмәрҙәге роле, һан төркөмсәләре. Уларҙы практик үҙләштереү һәм телмәрҙә ҡулланыу. Уҡыу материалы: Зәки Вәлиди, Муса Мортазин, Ҡасим Дәүләткилдиев, Фәйзи Ғәскәров, Йомабай Иҫәнбаев, Риза Яхин. Бөтә темаларҙа, дәрестәрҙә өйрәнгән һүҙҙәрҙе, һөйләмдәрҙе иҫкә төшөрөү, һөйләшеү, уҡыу һәм яҙыу күнекмәләрен артабан камиллаштырыу. Бәләкәй күләмле текстар төҙөү. Дәрестә өйрәнелгән грамматик материалды практик ҡулланыу. IV класс уҡыусыларының белем кимәленә талаптар. Уҡыу йылы аҙағында дүртенсе класс балалары түбәндәге белем һәм күнекмәләргә эйә булырға тейеш: - һөйләгәнде йәки уҡығанды аңлай алыу аудирование : - уҡытыусының, иптәшенең һөйләгәнен, уҡығанын аңлай алыу, - иҫәнләшеү, һаубуллашыу, рәхмәт әйтеү, ғәфү итеү, үтенесте белдереү, рөхсәт һорау, - текстың йөкмәткеһе, ситуация буйынса һорау биреү. Уҡыған текст буйынса һөйләй белеү, ситуацияға ярашлы һөйләшеү 4 — 5 һөйләм. Уҡытыусының тел буйынса уҡыу-уҡытыу методик комплекты : Башҡорт теленән программа. Уҡытыу урыҫ телендә алып барылған мәктәптәрҙең I — XI кластары өсөн. Ғәлиуллина 1 — 4-се кластар өсөн диктанттар йыйынтығы һәм тикшереү эштәре. Башҡорт теле уҡытыусылары өсөн ҡулланма. Уҡыусылар өсөн тел буйынса уҡыу-уҡытыу методик комплекты : Дәреслек: Башҡорт теле: Уҡытыу рус телендә алып барылған мәктәптәрҙең 2-се класс уҡыусылары өсөн дәреслек. Башҡорт теле: Уҡытыу рус телендә алып барылған мәктәптәрҙең 3-сө класс уҡыусылары өсөн дәреслек. Башҡорт теле: Уҡытыу рус телендә алып барылған мәктәптәрҙең 4-се класс уҡыусылары өсөн дәреслек. Башҡорт дәүләт телен өйрәнеү өсөн уҡыу — уҡытыу методик ҡулланмалар Усманова М. Башҡорт теле грамматикаһы таблицаларҙа һәм схемаларҙа. Урыҫ мәктәптәренең 1-4 — се синыфтары өсөн башҡорт теленән электрон дәреслек. Ғәлиуллина 1 — 4-се кластар өсөн диктанттар йыйынтығы һәм тикшереү эштәре. Башҡорт теле уҡытыусылары өсөн ҡулланма. Телмәр үҫтереү буйынса сюжетлы картиналар. Урыҫ мәктәптәрендә башҡорт телен уҡытыуҙы ойоштороу буйынса методик кәңәштәр. Өфө — 2006 Материаль-техник ҡулланмалар - телевизор; - компьютер; - мультимедия проекторы, - видеомагнитофон, DVD-проигрыватель, - магнитофон, - электрон дәреслектәр. Өҫтәлмә әҙәбиәт Башҡортса — русса мәҡәлдәр һәм әйтемдәр һүҙлеге. Мин башҡортса уҡыйым — Өфө: Китап, 2007. Журналдар: «Башҡортостан уҡытыусыһы», «Аҡбуҙат»; «Йәншишмә» гәзите. «Әкиәттәр» «Беҙ — башҡортса уҡыйбыҙ» 1 — 2 класс уҡыусылары өсөн кластан тыш уҡыу китабы. Интернет ресурстар : 1. Сайт, посвященный изучению башкирского языка - 2. Электронный журнал учителей башкирского языка и литературы - 3. Башкирский языковой портал - 4. Башкирский форум - 5. Официальный сайт Министерства образования Республики Башкортостан- 7. Һһ өн — хәрефтәре. Ҡҡ өн — хәрефтәре. Ҙҙ өн — хәрефтәре. Әә өн — хәрефтәре. Өө өн — хәрефтәре. Үү өн — хәрефтәре. Ғғ өн — хәрефтәре. Контроль күсереп яҙыу 1 24. Дитанттар йыйынтығы — 59-сы бит 1 12. Әсәй күлдәк һатып ала. Күрмә диктант яҙыу 81-се бит, 2-се эш 1 23. Кейем — һалым магазинында. Диктанттар йыйынтығы, 91-се бит 1 08. Башҡорт теленең үҙенсәлекле өндәре. Ҡалын һәм нәҙек һуҙынҡылар. Дәреслек, 15-се бит 1 26. Дәреслек 25 — 28-се биттәр 1 24. Көн торошона бәйле һүҙҙәр. Бирем буйынса инша яҙыу. Ихсан Дәреслек, 63-сө бит 1 16. Шарт һөйкәлеше — практик үҙләштереү. Уртаҡлыҡ һәм яңғыҙлыҡ исемдәр. Предметтарҙы сағыштырыу өсөн ҡулланылған ялғауҙар. Аңлатма яҙыу Эш программаһы Башҡортостан Республикаһы Мәғариф министрлығы тарафынан раҫланған «Башҡорт теленән программа» Уҡытыу рус телендә алып барылған мәктәптәрҙең I - IX кластары өсөн нигеҙендә төҙөлдө. Башҡортостан Республикаһы Мәғариф министрлығы тарафынан тәҡдим ителгән программа Башҡортостан Республикаһы Күмертау ҡалаһы ҡала округының «Гармония» инглиз телен тәрәнәйтеп өйрәнелгән 1—се урта дөйөм белем биреү мәктәбе» муниципаль бюджет дөйөм белем биреү учреждениеһының уҡыу планына ярашлы рәүештә тормошҡа ашырыла. Был эш программаһында федераль һәм республика закондары талаптары тормошҡа ашырыла. Эш программаһы түбәндәге норматив —хоҡуҡ документтарына нигеҙләнеп төҙөлдө: 1. Башҡортостан Республикаһында Милли мәғарифты үҫтереү концепцияһы 31. Уҡыу предметына дөйөм характеристика 5 - 9 класта башҡорт телен өйрәтеүҙең үҙенсәлектәре Рус мәктәптәрендә эшләгән уҡытыусыларҙың төп бурысы балаларҙы башҡортса һөйләшергә, уҡырға өйрәтеү булғанлыҡтан, лингвистик материал, әҙәби текстар нигеҙендә, тел сараларын әҙәби текста күҙәтеү, табыу, дөрөҫ әйтеү һәм яҙыу, әңгәмә һәм ижади эштәр ваҡытында дөрөҫ ҡулланырға өйрәтеү йүнәлешендәге эштәр аша башҡарыла. Был күренеш әҙәбиәт һәм тел материалының тематик бәйләнешен дә, мәғәнәүи бәйләнешен дә тәьмин итә, тәрбиәүи сараларҙы үткәреүгә киң юл аса. Рус телле мәктәптәрҙә эшләүсе башҡорт теле һәм әҙәбиәте уҡытыусылары сит телдәрҙә уҡытыу алымдарын, уның ҡаҙаныштарын ижади файҙаланырға тейеш. Тел һәм әҙәбиәт дәрестәрен бер-береһе менән бәйләп алып барыу яңы һүҙҙәрҙе, терминдарҙы һүҙлеккә яҙып барыу, һүҙлекте һәр дәрестә тулыландыра барыу уҡыусыларҙы һүҙ байлығын арттырыуҙа, уларҙың яҙыу һәм һөйләү телмәрен үҫтереүгә булышлыҡ итәсәк. Дәрестәрҙә уҡыусыларҙан диктанттар, изложениелар, иншалар яҙҙырыу ҙа бик мөһим. Телмәр үҫтереүҙә бындай эштәрҙең файҙаһы бик күп. Рус мәктәптәрендә башҡорт телен уҡыу программаһы дөйөм педагогик методик талаптарға, принциптарға нигеҙләнә. Башҡорт телен һәм мәҙәниәтен белмәгән балаларға башҡорт телен өйрәткәндә, түбәндәге принциптарға нигеҙләнәнергә кәрәк: 1. Башҡорт теле-балаларҙың башҡорт донъяһына алып инеү асҡысы. Башҡорт телендә башҡорт менталитеты сағылышын күрһәтеү. Башҡорт телен фәҡәт ғәмәли үҙләштереү маҡсатынан сығып өйрәнеү. Шул нигеҙҙә башҡорт теленә өйрәтеүҙең маҡсаттары һәм бурыстары билдәләнде: 1. Уҡыусыларҙы башҡорт телендә һөйләгәнде,уҡығанды,радио-теле тапшырыуҙарын аңларға өйрәтеү аудирование ; 2. Башҡорт теленең өндәрен,һүҙҙәрен дөрөҫ әйтеп,үҙ-ара һөйләшергә тәҡдим ителгән темалар,ситуациялар буйынса һөйләргә өйрәтеү говорение. Аралашыуҙа кәрәк була торған типик һөйләмдәрҙе күсереп, үҙ фекерҙәрен билдәле кимәлдә үҙ аллы яҙыу күнекмәләрен булдырыу элементарное письмо. Башҡорт телен өйҙә, йәмәғәт тормошонда, хеҙмәт процесында практик файҙаланырға өйрәтеү. Башҡорт телен практик өйрәнеүгә бәйләп, балаларҙы башҡорт халҡының тарихы, мәҙәниәт
