Đặc điểm của quan hệ pháp luật dân sự

Đặc điểm của quan hệ pháp luật dân sự 

Bạn đang băn khoăn không biết quan hệ pháp luật dân sự là gì? Quan hệ này có các quy phạm nào điều chỉnh? Đặc điểm của quan hệ pháp luật này có gì khác biệt? Hãy đồng hành cùng chúng tôi trong bài viết dưới đây để tìm ra lời đáp cho các câu hỏi liên quan về quan hệ pháp luật dân sự bạn nhé. 

Khái niệm về quan hệ pháp luật dân sự

Hệ thống pháp luật tổng hợp nhiều ngành luật khác nhau, trong đó mỗi ngành luật lại điều chỉnh một nhóm quan hệ xã hội. Quan hệ pháp luật chính là những quan hệ xã hội được các quy phạm pháp luật điều chỉnh. Vì pháp luật dân sự có đối tượng điều chỉnh là quan hệ nhân thân và tài sản vì vậy đây cũng chính là nhóm quan hệ xã hội mà quan hệ pháp luật dân sự hướng tới.

Từ đó có thể rút ra được khái niệm của quan hệ pháp luật dân sự. Đó là các quan hệ xã hội có liên quan đến yếu tố nhân thân và tài sản được các quy phạm pháp luật trong lĩnh vực dân sự điều chỉnh. Vì có sự tác động của quy phạm pháp luật mà các chủ thể tham gia vào quan hệ xã hội này có quyền và nghĩa vụ pháp lý tương ứng. 

Tìm hiểu thêm: Sổ đỏ

Đặc điểm của quan hệ pháp luật dân sự 

Quan hệ pháp luật dân sự có những đặc điểm chung với quan hệ pháp luật và cũng có những điểm riêng so với các ngành khác. Dưới đây là một số đặc điểm chính của quan hệ pháp luật trong lĩnh vực dân sự:

Chủ thể tham gia quan hệ pháp luật dân sự rất đa dạng

Vì luật dân sự có đối tượng điều chỉnh khá rộng cho nên chủ thể tham gia quan hệ pháp luật này cũng rất rộng. Đó có thể là cá nhân hoặc pháp nhân, tổ hợp tác hay hộ gia đình. Nhà nước cũng là một chủ thể tham gia vào quan hệ pháp luật dân sự. Các chủ thể khi tham gia quan hệ pháp luật này đều có sự độc lập về tổ chức và có sự rõ ràng và độc lập về tài sản. 

Sự bình đẳng giữa các chủ thể

Một đặc trưng của quan hệ pháp luật dân sự đó là các chủ thể tham gia đều có địa vị pháp lý ngang nhau. Không có căn cứ nào cho rằng sự khác nhau về dân tộc, giới tính hay tôn giáo, trình độ văn hoá khiến địa vị pháp lý của các chủ thể khác nhau. Khi tham gia vào quan hệ pháp luật dân sự các chủ thể đều có quyền, nghĩa vụ tương ứng mà không có bất cứ sự phân biệt đối xử nào.

Lợi ích là tiền đề trong quan hệ pháp luật dân sự

Một trong hai đối tượng điều chỉnh của luật dân sự là quan hệ tài sản. Quan hệ tài sản mang tính chất hàng hoá - tiền tệ và có sự đền bù tương đương. Chính vì thế dẫn tới lợi ích kinh tế trở thành tiền đề trong phần lớn các quan hệ dân sự. Để đảm bảo được lợi ích mà quan hệ pháp luật dân sự đặt ra chế định bồi thường thiệt hại. Bộ luật dân sự hiện hành có quy định về bồi thường thiệt hại trong hợp đồng và bồi thường thiệt hại ngoài hợp đồng. Với mục đích là đảm bảo được lợi ích, thỏa mãn quyền tài sản cho các chủ thể tham gia.

Các biện pháp cưỡng chế có thể do các bên tự thoả thuận

Đây là một đặc điểm khá khác biệt của quan hệ pháp luật dân sự. Thông thường các biện pháp cưỡng chế sẽ do Nhà nước, các nhà làm luật quy định cụ thể. Tuy nhiên đối với quan hệ pháp luật dân sự thì các chủ thể có thể tự quy định miễn sao không trái với pháp luật. Điều này xuất phát từ chính đặc trưng của luật dân sự đó là tôn trọng sự thỏa thuận của các bên. Các biện pháp có thể là xin lỗi hay cải chính công khai,...

Tìm hiểu thêm: sổ đỏ và sổ hồng cái nào giá trị hơn

Phân loại quan hệ pháp luật dân sự

Dựa theo tính xác định quyền và nghĩa vụ mà quan hệ pháp luật dân sự được phân ra làm hai loại chính. Cụ thể:

Quan hệ pháp luật dân sự tuyệt đối

Đây là quan hệ pháp luật mà xác định được chủ thể quyền. Các chủ thể khác đều là chủ thể nghĩa vụ và được biểu hiện là dạng nghĩa vụ không hành động. Hay nói cách khác là chủ thể nghĩa vụ không thực hiện bất cứ hoạt động nào xâm phạm đến quyền của chủ thể quyền. 

Quan hệ pháp luật dân sự tương đối

Khác với quan hệ pháp luật dân sự tuyệt đối, quan hệ tương đối là quan hệ pháp luật xác định được cả hai chủ thể quyền và nghĩa vụ. Nếu như quyền tuyệt đối sẽ được pháp luật quy định thì trong quan hệ pháp luật dân sự sẽ do các bên ghi nhận. Nội dung của quyền và nghĩa vụ thường sẽ do các bên tham gia thỏa thuận với nhau dựa theo quy định của pháp luật. 

Tìm hiểu thêm: sang tên sổ đỏ

Trên đây là những kiến thức pháp luật về quan hệ pháp luật dân sự. Hy vọng sau bài viết này bạn đọc có thể nắm được các đặc điểm cơ bản của quan hệ pháp luật dân sự. Trên thực tế thì chúng ta rất dễ bắt gặp quan hệ pháp luật này vì nó diễn ra trong phạm vi rất rộng. Chính vì vậy biết về quy định pháp luật về quan hệ pháp luật dân sự sẽ giúp bạn hiểu và thực hiện đúng.